Vezels zijn stoffen van plantaardige oorsprong die essentieel zijn voor de goede werking van de darm, en die noch verteerd, noch opgenomen worden door de dunne darm.
Ze worden ingedeeld op basis van hun oplosbaarheid in water. Er bestaan 2 soorten : oplosbare vezels (pectine, gommen en slijmstoffen) en onoplosbare vezels (cellulose, hemicellulose en lignine).
De oplosbare vezels bevinden zich meestal in de kern van de planten. Ze vormen een soort gel tijdens de spijsvertering et helpen constipatie te voorkomen, verminderen de opname van cholesterol en vetten en vertragen de vertering van koolhydraten. Ze verlengen ook het gevoel van verzadiging. Ze zijn aanwezig in haver (vlokken, zemelen, meel), gerst, psyllium, boekweit, peulvruchten (rode en witte bonen), gedroogde vijgen, gedroogde pruimen, en in mindere mate verse groenten en fruit : wortel, courgette, asperge, zoete aardappel, aardbei, pompelmoes, nectarine, perzik, sinaasappel.
Onoplosbare vezels bevinden zich meestal aan de periferie van de planten. Ze worden minder gemakkelijk door bacteriën aangevallen en fermenteren daarom minder goed. Ze hebben als bijzonderheid water te fixeren en hebben een zeer hoog zwelvermogen. Ze verhogen het volume van de ontlasting en versnellen de darmtransit door de motiliteit van het spijsverteringskanaal te stimuleren. Ze zijn te vinden in granen : volkoren en derivaten (volkorenbrood, tarwezemelen, tarwekiemen, volkoren ontbijtgranen, volkoren pasta, bulgur), spelt, khorasan tarwe (kamut), lijnzaad, rabarber, broccoli, spruitjes, peren, gedroogde dadels, vijgen en pruimen, amandelen, kikkererwten, linzen en aardappelschil.
De aanbevolen voedingsinname is 25g/30g vezels per dag voor volwassenen en ouderen. Om darmstoornissen tegen te gaan, is de inname van vezels bij elke maaltijd aanbevolen :
Vezels hebben water nodig. Zonder water blijken ze ondoeltreffend te zijn. Daarom is het noodzakelijk 1 tot 1,5 liter per dag te drinken.
Er mag niet van de ene dag op de andere overgegaan worden van een vezelarm dieet naar een vezelrijk dieet. Het lichaam moet de tijd krijgen om zich aan te passen.
Een overmatige en te snelle opname van vezels kan onaangename spijsverteringsstoornissen met zich meebrengen en vooral zeer ongemakkelijk zijn. Voorzichtig zijn is dus de boodschap: de hoeveelheid vezels in de voeding moet op regelmatige wijze verhoogd worden.