Hoe ondervoeding bij senioren voorkomen ?

Volgens de Franse « Haute Autorité de Santé » (2007), treft ondervoeding:

• 4 tot 10% van de thuiswonende ouderen
• 15 tot 38% van de mensen die in instellingen wonen (rust- en verzorgingstehuizen …)
• Tot 70% van de in het ziekenhuis opgenomen ouderen

Ondervoeding is te wijten aan een wanverhouding tussen voedselinname en energieverbruik.  

Als gevolg van een daling van de consumptie, neemt de inname af.  Dit kan veroorzaakt zijn door verschillende factoren: sociaal (bv. eenzaamheid), psychologisch (bv. depressie) en fysiologisch (bv.  slechte tandheelkundige conditie, verlies van eetlust).

De energiebehoefte kan toenemen tijdens een acute of chronische ontsteking in het lichaam (infectie, letsel, chronische ziekte, allergie, enz.) Het lichaam ondergaat zo een aanzienlijke degradatie van de voedingsstoffen.

Waarom eten senioren minder ?

Er zijn tal van redenen voor de afname van de inname bij senioren :

• Verlies van eetlust veroorzaakt door een pathologie of een depressieve toestand (eenzaamheid, verlies van een geliefde)
• Vooroordelen over de voeding van senioren : « ik eet minder naarmate ik ouder word »
• Mondaandoeningen (gebitsproblemen) die tot smaakverlies of kauwproblemen leiden
• Bevoorradingsproblemen thuis door een verlies aan autonomie (gebrek aan lokale winkels, beperkte mobiliteit, enz.)

Dit voedingstekort, in combinatie met een toename van de metabolische behoeften, is de voornaamste oorzaak van ondervoeding bij ouderen.

Voeding na 60 jaar: Laten we misvattingen verdrijven !

« Ik moet minder vlees eten »: FOUT, hun behoeften zijn net zo belangrijk als die van volwassenen om voor een goede instandhouding van de spiermassa, de cel vernieuwing en om het behoud van het immuunsysteem te verzekeren. 

« Naarmate ik ouder word, moet ik minder vet eten »: FOUT, vetten, ook wel lipiden genoemd, moeten 35 tot 40% van de totale energiebijdragen vertegenwoordigen. Goede vetten moeten de voorkeur krijgen: plantaardige oliën, vette vis, oliehoudende vruchten. Maar sla een beetje boter en room niet over. Alle specialisten in ouderenzorg zijn het hiermee eens. Een oudere persoon is beter « mollig » dan mager.

« Als ik een paar dagen minder eet, is het niet erg »: FOUT, de opname van voedingsstoffen bij ouderen duurt langer en vergt meer inspanning. Gewichtsverlies zal vooral een spierverlies zijn dat moeilijk te herstellen is.

De voedselagenda

Als u een kleine eetlust heeft, overweeg dan om uw dieet over de dag te verdelen.

ONTBIJT:

Warme drank om het lichaam te hydrateren zodra u wakker wordt
Een bij voorkeur ongeraffineerd graanproduct (graanbrood, volkorenbrood, beschuit)
Boter en confituur
Een zuivelproduct (yoghurt, kwark)
Vers fruit (kiwi, sinaasappel, …)

MIDDAGMAAL:

Een rauw voorgerecht en/of een fruit
Een gerecht bestaande uit vlees of vis en een garnituur (groenten en/of koolhydraten)
Een zuivelproduct: kaas of melkproduct
Brood

SNACK:

Een fruit, een melkproduct en/of kleine koekjes zoals Nutrisens Madeleine

AVONDMAAL:

Een soep of voorgerecht
Een product met eiwitten (ham, ei, quiche, …) gecombineerd met groenten, koolhydraten of rauwe groenten
Een zuivelproduct naar keuze

Brood

Tips en trucs voor senioren thuis!

Indien u problemen ondervindt om u te verplaatsen, zijn er verschillende oplossingen voor u:

• Invriezen : veel producten kunnen ingevroren worden zoals vlees, brood, kaas, gekookte groenten, soep. Na het ontdooien kunt u ze eenvoudig koken of opwarmen.
• Laat uw voedsel thuisbezorgen: veel winkels bieden bezorging aan huis aan.
• Denk aan niet-bederfelijke voedingsmiddelen: pasta, rijst, blik

Indien u moeilijkheden ondervindt bij het koken:

• Gebruik kant-en-klare producten zoals gekookte diepvriesgroenten of -vis,  compotes, kaas, …
• Bedrijven zorgen voor de levering van complete maaltijden bij u thuis. Het gemeentehuis kan u hierover meer informeren.
• Slagerij-traiteurs bieden ook een verscheidenheid aan gerechten aan om volledige maaltijden samen te stellen.

Indien u moeite heeft met eten en vooral kauwen, kunt u thuis, zoals in instellingen:

• Het vlees hakken of mixen met jus of saus
• Het te hard vlees vervangen door vis of omelet, gemakkelijker te eten
• Zuivelproducten verkiezen boven harde kazen
• Raad vragen aan uw dokter of apotheker die u voedingssupplementen zoals brood, koekjes, verrijkte soepen, crèmes en dranken kunnen aanraden.

Weeg uzelf regelmatig (1 keer per maand) en informeer uw huisarts in geval van aanzienlijk gewichtsverlies.